Grenspalen-revue

op de grens van Gelre

buiten gelderland

De betreffende grensstenen staan nabij:
Emmerich

Kekerdom/Leuth

Hulhuizen

Dieden

Ravenstein

Middellaar

oost van Gorinchem

Grenspalen-revue

Introductie en Toelichting
Grensstenen op grens ned-dld: Achterhoek
- Inleiding
- Palen en Stenen op grens Achterhoek
  - Dinxperlo-Aalten
    - Dinxperlo
    - Aalten
  - Winterswijk
    - Woold
    - Wooldse veen
    - Kotten
    - Ratum
    - Meddo
  - Eibergen
Grensstenen anno 1766 Achterhoek
Overige palen Gelderland-Duitsland
- Langs Liemers en Montferland
Op de grens van Gelderland
Op de grens van Gelre
Grenspalen in Gelderland
- Rond Arnhem
- Rond Rozendaal
Grenspalen in Noord-Holland
Jachtpalen
Palen op rivierdijken
Kleine groepen en solitairen

Emmerich

Het gebied rond ’s Heerenberg was een onderdeel van het Graafschap Zutphen en hoorde dus bij Gelre. Ten zuiden van Bergh grensde het aan het hertogdom Kleef op tamelijk korte afstand van Emmerich. De grens tussen beide gebieden werd vanaf 1566 aangegeven door 12 grensstenen; afmetingen: ca 73 cm hoog vanaf de sokkel, rechthoekig ca 34x23 cm.: op de ene kant het wapen van Kleef op de andere het wapen van de heren van Bergh.
Het wapen van Bergh toont een rechtop staande naar links kijkende leeuw. De ketting van het Gulden Vlies hangt rondom het wapenschild met het Vlies eronder. Het wapen van Kleef toont een aantal pijlen of speren die allen door een centrum gaan. Er onder hangt het wapen van Emmerich: een zilveren emmer.

Na de Napoleontische periode is hier de grens verlegd tot vlak onder ’s Heerenberg. De grensstenen zijn niet verplaatst en sinds 1816 staan deze dus op duits gebied. Er zijn nog zeven stenen over van de twaalf; vier zijn origineel; drie zijn copiën. Geen van de stenen staat nog op de oorspronkelijke plaats. Eén originele steen staat in Slot Borghees en is niet te bezichtigen.

links: het wapen van Bergh de staande leeuw en de ketting van het Gulden Vlies rondom;

rechts: het wapen van Kleef met daaronder de zilveren emmer van Emmerich.

Deze steen is een originele en heeft model gestaan voor de copiën aan de Hassantweg en de Verborgstrasze.

locatie Hassentweg:
copie; niet op de oude grens; aan Huthumse kant wapen Bergh met guldenvlies; andere kant Kleefse wapen met geel korstmosplekken;

locatie bosgebied zuidelijk van Slot Borghees:
originele steen; nabij de oorspronkelijke grens; zonder wapen van Bergh en gulden vlies; groenige aanslag; bovenaan beschadigd;

locatie hoek Dederichstrasze/D.Stormstrasze:
originele steen; wapen Bergh niet te zien; matig onderhouden; donker geel korstmos; stond vroeger bij Verborgstrasze

locatie hoek Verborgstrasze-Borgerheeser Weg
copie; beide wapens goed zichtbaar; goed onderhouden

locatie Rheinpark:
originele steen; stond vroeger op hoek Grabenstrasze-sHeerenbergerstrasze; sterk verweerd; aan beide zijden schoon; wapen Bergh slecht te herkennen;

locatie Bedburg-Hau: Dr Frankenstrasze 1: ingang KKB Kreis KleveBauverwaltung: copie; stond eerder bij kantoor van KKB in Emmerich; beide wapens zichtbaar; donker grijze aanslag;

Kekerdom/Leuth

Het Hertogdom Kleef had ook het gezag over kleinere gebieden binnen Gelre.. Deze enclaves zijn in 1816/1817 overgegaan naar Nederland. Hier en daar staan er palen op de grenzen van deze gebieden.
Eén van deze enclaves was het gebied rond Kekerdom en Leuth. Op de Waaldijk westelijk van Millingen staat een grote hardstenen paal op de grens tussen Millingen (Gelre) en Kekerdom-Leuth (Kleef). De paal is rond met bovenaan een diameter van ca 40cm die naar onder toe iets groter wordt. De paal staat ca 80 cm boven de grond en is zwaar beschadigd. De tekst LANDSDIJK geeft aan dat het Rijk het onderhoud van de dijk tussen Bimmen en Kekerdom verzorgt. Van het woord LANDSDIJK ontbreken enkele letters.

Hulhuizen

Bij Gendt aan de Waal ligt een kleine kern: Hulhuizen; ook een Kleefse enclave. Aan de rivierdijk staat een stenen paal afwijkend van de overige dijkpalen. Wellicht is het een grenspaal van de voormalige Kleefse Enclave. Het kan ook de grens van de onderhoudsverplichting aangeven. De historische vereniging van Gendt kan daarover ook geen zekerheid geven.

Het Rijk heeft deze paal geplaatst om de verplichting van het onderhoud van de dijk tussen Kekerdom en Bimmen aan te geven. Kekerdom-Leuth was een enclave en daardoor staat de paal op een grens van Gelre.

Deze vijfkantige stenen paal staat op de grens van Hulhuizen. Het kan de grens Gelre-Kleef markeren, maar ook later geplaatst zijn om de verplichting van dijkonderhoud tussen Gendt en Doornenburg aan te geven.

Dieden

Het zogenaamde Land van Maas en Waal behoorde tot het Hertogdom Gelre, maar kende ook twee kleine gebieden zuid van de Maas. Westelijk van Ravenstein gaat het om de voormalige heerlijkheid Dieden. Behalve het dorp Dieden omvatte de heerlijkheid ook het dorp Demen. Er was een grens met het dorp Deursen. Op de grens tussen Dieden en Deursen is recentelijk een teruggevonden oude grenspaal herplaatst.

grenspaal Dieden-Deursen aan Galgenstraat; hersteld in 2003; oorspronkelijk 19-eeuws (1828 of 1858); ca 50 cm boven grond; vierkant, hoeken afgeschuind;

Inscripties bovenaan: DIEDEN en DEURSEN; beschadigd; oa naam DEURSEN onleesbaar

grenspaal Dieden-Deursen liggend op een bedrijfstoegang vanaf de Herpseweg

Ravenstein

Ravenstein viel onder het gezag van Kleef, maar had grenzen met Dieden en Huisseling met een gemeenschappelijk punt. Reden voor de historische kring om een herinneringspaal te plaatsen

Staat aan Stationsstraat bij een singel met ravelijn: stenen paal op drie-gemeenten-punt: 8kantig; diameter ca 20 cm; punt kop; nagenoeg geheel geribbeld; aan de voet vier keer het jaartal 1865; staat op voetplaat met namen: Ravenstein; Dieden en Huisseling

oost van Gorinchem

Dalem was, samen met Vuren, van oudsher een Gelderse gemeente, grenzend aan Zuid-Holland bij Gorinchem. Bij een grenscorrectie in 1986 is Dalem toegevoegd aan Zuid-Holland is de provinciale grens naar het oosten verlegd. Op de voormalige grens, liggend op de Merwededijk, staan twee hardstenen palen naast elkaar: een zeer lange slanke paal en een kortere ronde paal. De eerste is een “visserijpaal” en de andere een “veerpaal” beide gerelateerd aan de stad Gorinchem.

De zeer lange vierkante paal heeft als opschrift: visscherijgrens. Dit geeft aan dat vanaf deze paal het vissen verpacht was en niet vrijelijk mocht. De paal is gaaf, vierkant met afgeschuinde hoeken; taps naar boven. De gebeitelde tekst, gericht op Gorinchem, luidt:

VISSCHERIJGRENS
2/4 DEC
1834

Ernaast staat een kortere ronde paal met op de kop de tekst met het woord VEER. Het veer over de Merwede was onderworpen aan een veerrecht. De paal is rond; taps; ca 50cm boven mv; diameter bovenaan ca 27 cm; bruin korstmos bovenop.De tekst op de kop luidt:
VEER
VAN DE STAD
GORINCHEM

© 2016 - 2019 Grenspalenrevue.nl