Dinxperlo

Grenspalen-revue

Introductie en Toelichting
Grensstenen op grens ned-dld: Achterhoek
- Inleiding
- Palen en Stenen op grens Achterhoek
  - Dinxperlo-Aalten
    - Dinxperlo
    - Aalten
  - Winterswijk
    - Woold
    - Wooldse veen
    - Kotten
    - Ratum
    - Meddo
  - Eibergen
Grensstenen anno 1766 Achterhoek
Overige palen Gelderland-Duitsland
- Langs Liemers en Montferland
Op de grens van Gelderland
Op de grens van Gelre
Grenspalen in Gelderland
- Rond Arnhem
- Rond Rozendaal
Grenspalen in Noord-Holland
Jachtpalen
Palen op rivierdijken
Kleine groepen en solitairen

Locatie 730 - locatie 735j

locatie 736 - locatie 744c

De volgende foto verschijnt door op de reeks kleinere foto’s te klikken.

Overzichtskaarten

zeskantvorm is steen uit 1766; pijlvorm is obelisk; open driehoek is andersoortig.

Dinxperlo west

Dinxperlo oost

Situatie in Dinxperlo/Süderwick
Wapensteen 186 is verdwenen na verlegging van de waterlopen en de verwijdering van de Rietstapperbrug. De grens wordt nu aangegeven door twee palen 730: A aan de duitse kant; B aan de nederlandse. Paal 731 staat onder aan het talud van de weg. Deze paal was kennelijk elders overbodig, want draagt het nummer 726 of 727. Ook niet meer aanwezig zijn de wapenstenen 185, 184, 183, 182, 180, 179 en 178 vanwege oorlogshandelingen tijdens de laatste dagen van de Tweede Wereldoorlog. Foto’s over de situatie in en na de Tweede Wereldoorlog tonen een prikkeldraadhek op de rand van het trottoir aan de kant van Süderwick. Daar lag dus de grens en daar zullen ook de grensstenen hebben gestaan.
Wapensteen 184 heeft gestaan waar nu de kadasterpaal 732 staat en steen 183 tegenover de Grensstraat. Daar wordt nu locatie 733 aangegeven met een stalen plaatje in het wegdek van een uitrit.
De plaats van de stenen 182 tot en met 179 is behulp van de oude kaart uit 1767 ingeschat. Wapensteen 182 kan gestaan hebben in het begin van Kerkplatt, steen 181 naast de Kapel van Süderwick, steen 180 tegenover Allee en steen 179 in het begin van Zum Alten Zollhaus. Tenslotte: Steen 178 heeft gestaan waar nu paal 734 staat in de splitsing van de Heelweg en de Sporkerstrasze.

paal 731

vroegere plaats van steen 183

wapensteen 181

duplicaat van steen 181

Verplaatsingen van wapen- en letterstenen
In dit grensdeel zijn in 1766 11 wapenstenen geplaatst. De meeste zijn kapot gegaan: zie hierboven. Steen 181 heeft een tijd gestaan in een tuin in Süderwick, maar is in 2008 geplaatst naast de Duitse kapel in Süderwick. Een duplicaat stond er daar al. Verdwenen is de steen 176. Daarover is niets bekend. Op de oorspronkelijke locatie is overgebleven steen 177 bij het Hahnenpatt die mooi gerestaureerd is. In dit grensdeel zijn geen letterstenen geplaatst.

Verplaatsingen van grenspalen
In 1817 zijn er 15 houten palen geplaatst die later vervangen zijn door de Bismarckpalen van hardsteen. Van deze hardstenen palen zijn er nog zes aanwezig op de oude plaats. Palen 730 en de paal op locatie 731 zijn later geplaatst. Obelisk 747 ging over ca. 2 km naar locatie 741. Dat maakt dat er op 9 locaties obelisken te zien zijn. Acht palen zijn verdwenen. Op enkele plaatsen is er een dubbele opstelling zonder dat er een beek tussen zit. Zo is locatie 743 bepaald met obelisk 743 en een vierkante paal 744. Locatie 744 heeft twee betonnen palen.

locatie 743 DL obelisk 743

locatie743 NL vierkante paal 744

locatie 744 DL betonpaal

locatie 744 NL betonpaal

Verschillen in locaties tussen 1766 en 1817
In 1766 lieten de landmeters de grens na steen 175 bepalen door de Snijdersveenbeek. Daardoor werd de afstand tussen steen 175 en steen 176 ongeveer 5 km. Hun opvolgers keken er anders naar en plaatsten ook grenspalen langs de beek: nummer 737 tot en met nummer 745: dus negen palen meer. Nog weer later (rond 1880) was het nodig langs dit grensdeel meer markering aan te brengen. Ongeveer 50 basaltstenen werden als tussensteen geplaatst en op sommige plekken op beide oevers. Opvallend is dat deze tussenstenen genummerd zijn met zowel de nummers uit 1766 als in de latere volgorde. Soms hebben de stenen zelfs twee oude nummers : zowel uit de “oude” 1766-serie als uit de “latere” 1817-serie. De beek is ondertussen over een groot gedeelte verdwenen. De stenen zijn desondanks blijven staan en worden op hun beurt gemarkeerd met zwart-witte planken.

In een kadastrale brief uit 1912 werd aanbevolen langs de Keupenstraat tussen de palen 734 en 735 een grote boog in de grens recht te trekken en de nieuwe grens te markeren met 13 basaltpalen: nrs 176 a tot en met 176 i en nrs 177 a tot en met 177 d. Deze tussenpalen zijn fraai op een plateau van keitjes en bakstenen geplaatst.

Een ander verschil is ontstaan in de kern van Dinxperlo. De eerste landmeters plaatsten op de splitsing van Heelweg en Sporkerstrasze wapensteen 178 en daarna nog zeven stenen tot ter hoogte van de Grensweg. Later werd naast steen 178 de grenspaal 734 geplaatst en naast steen 184 bij de Grensweg kwam grenspaal 733 te staan. Dus na ongeveer 40 jaar vanaf de eerste grensmarkering kiest men voor slechts twee palen in plaats van voor zeven stenen. Niet ondenkbaar is dat de landmeters in 1817 vonden dat de bebouwing aan weerszijde voldoende aangaf waar de grens lag.