ZUID VAN DE RIJN
(Met andere woorden vanaf de Rijn tot aan Limburg)
Dit gedeelte van de Gelders-Duitse grens ligt tussen Millingen aan de Rijn en Grafwegen een dorp zuidoostelijk van Groesbeek. Daar grenst Gelderland ook aan Limburg. Al met al loopt dit deel van de landsgrens tussen grenspaal 593 oost van Grafwegen en nummer 657 op de Rijndijk. De beschrijving loopt mee met de nummering en daardoor van zuid naar noord.
Het eerste deel van het gebied langs de grens is agrarisch met de rand van het Reichswald vlakbij. Het buitengebied van Beek is een heuvelachtig natuurgebied met de Duijvelsberg en de Wylerberg. Naar Millingen toe is het gebied weer agrarisch. Globaal beslaat het traject 25 km met 119 hoofdpalen. Er staan betonnen en hardstenen palen.
De hardstenen palen zijn de opvolgers van houten grenspalen. Deze zijn in 1817 geplaatst als gevolg van een verdrag tussen Pruissen en het Koninkrijk der Nederlanden. Het Koninkrijk bestond uit Nederland, België en Luxemburg. De markering en de nummering der palen begint daardoor op het meest zuidelijke punt van Luxemburg. Houten palen verkeren relatief snel in slechte staat, zodat in 1847 besloten werd de palen, zodra dat nodig was, te vervangen door hardstenen palen. Door het tijdsverschil van vervaardiging en plaatsing ontstonden er verschillen in de vormgeving: de bewerking, de wijze van de belettering en de doorsnede. Ook de groeves kunnen verschillend zijn. Op dit grensdeel zijn de palen vierkant (25x25 cm) of iets gerend met halverwege ook ca 25x25 cm. De kop is vier-vlakkig met een lage punt. Vaak is er een inscriptie: een hoofdletter N met daaronder het volgnummer.
Er zijn ook palen zonder deze inscriptie. Soms is het nodig ter weerszijden van een sloot palen te plaatsen. Deze hebben dan hetzelfde nummer, hetgeen op dit traject 4 keer voor komt. Enkele stenen vallen bijzonder op en zijn aan het einde van de fotoserie opgenomen.
De moderne betonnen de zg “kadasterpalen” zijn niet opgenomen in de fotoserie. Als voorbeeld is de eerste in de reeks (nr 594) afgebeeld. Van de hoofdpalen zijn er 30 van beton.
Evenmin zijn opgenomen de tussenpalen hoewel het af en toe ook oude hardstenen palen zijn. De inscripties daarop hebben soms een romeinse schrijfwijze voor de getallen en dragen geen van alle de hoofdletter N van de hoofdpalen.
Bijzonder is dat op dit traject twee houten toeristische wegwijzers staan. De oudste is geplaatst in 1909 en heet “vriendschapspaal” vanwege de tekst op de handwijzers: “Laat vriendschap helen” en “ Wat grenzen deelen”. Op de beide andere wijzers staat: “Nederland” en “ Duitschland”. De paal is vernieuwd in 1989 en 2002. Hij staat in het Keteldal bij het dorp Beek en niet meer op de grens door een grenscorrectie na de tweede wereldoorlog. De tweede paal is een copie van de oude en geplaatst in 2016 naast het Wylermeer. De tekst is gelijk, wel moderner en de versiering is iets anders.
Mijn verkenning langs dit grensdeel vond plaats in najaar 2020.
oudste paal in Beekdal
nieuwe paal bij Wylermeer
BIJ GRAFWEGEN EN DE HORST OOST
op de grens met Limburg
bij steen 593
593 bij Grafwegen veel verf; lijkt hardsteen
594 Grafwegen een zg kadasterpaal; groot formaat
595 Grafwegen achter een hek; verstopt in de klimop; witte verf; lijkt hardsteen
596 Grafwegen oud standaard model; hardsteen; gaaf; licht bemost; rechts is de grenssloot; licht bemost
597 Grafwegen in bosje; lijkt moderne betonnen paal
603 oud ; De Horst zuid oud standaard model; hardsteen; met nummer; beschadigd
605 De Horst oost oud standaard model; hardsteen; beschadigd
607 De Horst oost oud standaard model; hardsteen; met nummer; gaaf; hoog boven maaiveld
608 De Horst oost oud standaard model; hardsteen; beschadigd; geen inscriptie
609 De Horst oost oud standaard model; hardsteen; geen inscriptie
610 De Horst oost oud model; hardsteen; beschadigd; nummer aan achterkant;
611 De Horst oost oud standaard model; weinig gele korstmos; met nummer
613 De Horst noord oud standaard model; hardsteen; weinig korstmos; met nummer
614 De Horst noord oud standaard model; hardsteen; met nummer;
BIJ DE HORST NOORD EN BERG-EN- DAL, BEEK
615 De Horst noord oud standaard model; hardsteen; beschadigd; met nummer
617 De Horst noord oud standaard model; hardsteen; kleine beschadigingen; met nummer
618 De Horst noord oud standaard model; hardsteen; grote beschadigingen; met nummer
619 De Horst noord oud standaard model; hardsteen; gaaf; met nummer
620 De Horst noord oud standaard model; hardsteen; bovenaan beschadigd;
621 De Horst noord oud standaard model; hardsteen; op erf boerderij; met nummer
623 Wyler oud standaard model; hardsteen; gaaf; in tuin ; met nummer
627 Wyler: kenmerken nauwelijks te zien; in trottoir; waarschijnlijk; oud standaard model; hardsteen;
628 Berg en Dal oost geen standaard model; wel oud; hardsteen ; scheef in berm parkeerplaats; nummer lijkt 628
629 Berg en Dal oost scheef weggezakt in berm weg; waarschijnlijk oud standaard model
640 Beek noord oud standaard model; hardsteen; gaaf; met nummer
641 Beek Beek noordoud standaard model; weinig beschadigingen; mos op kop; afwijkend nummer
BIJ LEUTH EN MILLINGEN
642 Leuth oud standaard model; hardsteen; met nummer
643 Leuth oud standaard model; hardsteen; veel korstmos; met nummer
644 Leuth oud standaard model; hardsteen; met mos; met nummer
647 a Leuth oud standaard model; hardsteen; gaaf;
647 b Leuth oud standaard model; hardsteen; beschadigd; met nummer
650 a Leuth oud standaard model; hardsteen; beschdigd; korstmos; metnummer
650 b Leuth oud standaard model; hardsteen; beschadigd; korstmos; met nummer
652 a Millingen oud standaard model; hardsteen; beschadigd; nuenmmerniette zien
Naast de betonnen paal 657op de dijk bij Millingen staat deze basaltachtige paal. Volgens infobord ernaast is het een grenspaal uit 1817. Toen werden er houten palen geplaatst. Waarschijnlijk is het een paal geplaatst door Rijkswaterstaat, want die dienst gebruikte vaak dit type paal.
655 Millingen oud standaard model; hardsteen; gaaf; met een verkeerd nummer; geen 655 maar 653; dus eerst elders geplaatst
656 Millingen oud standaard model hardsteen; oud standaard model; weinig beschadigd; weinig mos; mer nummer
DE BIJZONDERE PALEN
Paal 627 is de meest bijzondere. Op de rand van Wyler naderen een duitse weg en een nederlandse elkaar tot geringe afstand: 5 à 10 m. Over die afstand is een verbindingsstraat gelegd. Paal 627 stond er waarschijnlijk al en is nu te zien aan de rand van het trottoir.: ingezakt; in ieder geval afgesleten door voetgangers en wielen. Het nummerplaatje is te vinden vlak boven een tegel.
Paal 628 heeft niet de gebruikelijke vorm en het nummer lijkt op 629. De paal staat scheef aan de rand van een parkeerterrein
Paal 629 is schuin weggezakt in de berm van een weg: waarschijnlijk omver gereden. Dus moeilijk te vinden, maar het nummerplaatje klopt.
Paal 641heeft als afwijking het nummer 19 en dan geschreven met romeinse cijfers: XIX.
Paal 624 staat midden in een beukenhaag die pal op degrens geplant is. De paal valt niet op; slechts als je er recht voor staat zie je hem.
Op locatie 655 staat een paal met nummer 623. de inscriptie is met ronde cijfers en wijkt daarmee af van de standaard. Bovendien is de paal kennelijk ooit verplaatst. Oplocatie 623 staat nu een betonnen paal.