Zwillbroek    

Zwilbroek noord

Bijzonderheden

Hakensteen
De eerste steen op dit traject is de wapensteen 48 afkomstig van locatie 803. Het is een zogenaamde Hakensteen die eerst geplaatst was op het gemeenschappelijke punt van Winterswijk en Eibergen. Over deze locatie is indertijd een compromis gesloten. Vanaf steen 48 naar het noorden gaande is er een afwisseling van obelisken en oude stenen. Vlak voor de weg Zwilbroek-Zwillbrock staan twee wapenstenen, waarvan steen 42 in de zuidelijke berm. Dit is een gave steen die staat aan het begin van een voormalig voetpad naar de kerk van Zwilbrock.
Lettersteen 11?
Iets oostelijk van deze steen staat in de noordelijke berm een lettersteen met nummer 11. Deze staat niet op de grens, verkeerd om: met de "M" naar Nederland en is een raadsel. Op de landmeterskaart uit 1767 is nummer 11 met rode inkt aangegeven, hetgeen duidt op een wapensteen. Wapensteen 11 vormde een duo met steen 10 ieder aan een kant van de Berkel met de grens in het midden. Nu staan daar de stenen 41 en 10. Steen 11 komt op de grens verder niet voor. De veronderstelling is dat de wapensteen 11 in de Berkel gezakt is, men gemakshalve een lettersteen nummer 11 heeft gegeven en op die plaats geplaatst heeft. Later is de lettersteen vervangen door wapensteen 41 en steen 11 geplaatst tegenover het douanekantoor Zwilbroek.

Obelisken met hetzelfde nummer!!
Opvallend is dat richting Slemphütte er drie keer een obelisk staat met het nummer 810. In een inspectierapport uit 1883 staat dat de palen 809, 810 en 811 ontbreken. Wellicht zijn daarna nieuwe palen gemaakt en later toch weer de oude teruggevonden. Dat verklaart nog niet de aanwezigheid van drie keer een obelisk met nr 810. Een bijzondere tussenlocatie is 810F waar een hardsteen paal staat die kennelijk afkomstig van een ander deel van de grens gelet op de letters "P" en "N" (Pruissen en Nederland).
Vanaf Slemphütte gaat de grens oostwaarts tot de Vredensebaan en toont beide typen stenen en enkele obelisken over een paar kilometer. De route varieert van onverhard: door een soort landweer, half verhard en een asfaltweg. Dit is een aardige wandeling waar zeer verweerde of bemoste stenen te zien zijn, maar ook een fraai exemplaar. Dit deel van de grens eindigt bij de sterk verweerde lettersteen 30 op locatie 814A. Aanvulling: zie hieronder.

nieuw nr 814A: lettersteen 30